Skip to content
Shikhar Insurance
National Life

व्यवसाय विस्तार गर्न हकप्रद जारीको माग राखेका हौं, ‘स्पेकुलेटिभ गेन’का लागि हैन

Hyundai
NCELL
NIMB

समग्र वित्तीय प्रणाली राम्रो होस् भनेर हामीले नेपाल राष्ट्र बैंकसमक्ष मौद्रिक नीतिमाथि सुझाव दिइसकेका छौं । नेपाल राष्ट्र बैंक, गर्भनर, बैंक तथा वित्तीय संस्था र ती संस्थाका सञ्चालक तथा व्यवस्थापन नेतृत्वको यस विषयमा एकस्वर छ ।

हिजो गभर्नर सामु हाम्रा सुझावबारे वर्णन पनि गरेका छौं । त्यहाँ वित्तीय क्षेत्रलाई सबल बनाउनु पर्ने विषय जोडतोडका साथ उठायौं । हामीले बुझाएको लिखित सुझावमाथि राष्ट्र बैंकको जिज्ञाशा स्पष्ट पारेका छौं । सुझावको महत्वको हिसाबले कुनमा बढी प्राथमिकता दिइनुपर्ने तथा कुन तत्काल व्यवस्था गरिनुपर्ने हामीले औंल्याएका छौं ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले यिनै विषयमा रहेर हामीलाई बोलाएको थियो । जसमा चारै वर्गका वित्तीय संस्थाका संघका पदाधिकारी सहभागी थिए ।

विकास बैंकका तर्फबाट हामीले सुझाव दिँदा विकास बैंकको पुँजी बढाउँदा मर्जर नभएर हकप्रदको बाटो रोज्न सुझाव उल्लेख छ । यो विषय अहिले चर्चामा छ ।

विकास बैंकको व्यवसाय वृद्धि हुँदै गर्दा डिबेन्चर मात्र निकालेर पुँजी पर्याप्तताको आवश्यकता पूर्ति हुन सक्दैन । व्यवसाय विस्तार गर्न कोर क्यापिटल बढाउनुपर्ने हुन्छ ।

कोर क्यापिटल बढाउने एउटा उपाय बोनस सेयर हो अर्को पुँजी थप गर्ने (हकप्रद जारी) हो । हामीले ‘स्पेकुलेटिभ गेन’का लागि हकप्रद जारी गर्न पाउनुपर्छ भन्ने माग गरेका होइनौं । व्यवसाय विस्तार गर्न चाहिने पुँजी थप गर्नुपर्ने जेन्युइन माग हो ।

पुँजी अपुग हुँदा अर्को विकास बैंकसँग मर्ज गर्ने, अर्को वित्तीय संस्था एक्वायर गर्ने वा आफू विलय हुने विकल्प हुन पनि सक्छ । हकप्रदको माग गर्नुका कारण नै यही हो कि अहिले विकास बैंकको संख्या निकै कम भएको छ । ९० को संख्यामा रहेका विकास बैंका १८ वटामा खुम्चिएका छन् ।

नेपालमा विकास बैंकको आवश्यकता निकै छ, यीनको संख्या घट्नु हुँदैन भन्ने यहाँको अपरिहार्यताले स्पष्ट हुन्छ । क्षेत्रीय स्तरको विकास बैंक मर्ज वा एक्वायरमा गए भने यिनको संख्या अझै घट्छ । राष्ट्रियस्तरको विकास बैंकको संख्या त झन् ८ वटामात्र छ ।

हाम्रो पुँजी बढाउनुपर्ने आवश्यकता हाम्रो लागि मात्र नभएर नेपालको अर्थतन्त्रको लागि हो । यस्ता विषय हामीले लिखतम् सुझावमा समेटेका छौं ।

हकप्रद जारी गर्न हरेक वर्ष दिनुपर्छ भनेका पनि छैनौं । समय सीमा राख्नुस्, व्यवसाय विस्तार भएका बेलामा, वित्तीय पहुँच बढाउने बेलामा तथा आवश्यकता भएका बेलामा पुँजी बढाउन दिनुस् भनेका हौं ।

ग्राहकलाई सुविधा बढ्ने देखिए तथा मौद्रिक व्यवस्थालाई सपोर्ट गर्न थप पुँजीको आवश्यकता भएको हो भने मात्र विकास बैंकलाई हकप्रद जारी गर्ने सुविधा दिनुपर्छ भनेका हौं ।

डिबेन्चरले व्यवसाय विस्तारमा केही हदसम्म सहयोग त गर्छ । तर, प्राथमिक पुँजी अर्थात् कोर क्यापिटल बढाउँदैन । हाम्रो व्यवसाय विस्तार गर्न कोर क्यापिटल नै बढाउनुपर्छ ।

म फेरि पनि दोहो¥याउँछु कि हकप्रद जारी गर्न पाउनुपर्ने माग अनुचित लाभका होइन, वित्तीय सेवा प्रदान गर्नका लागि मात्र हो । यही आवश्यकता अनुसार राष्ट्र बैंकले व्यवस्था गरिदिन सक्छ ।

यस्तै एलसी कारोबार, क्रेडिट कार्ड जारीको अनुमति राष्ट्र बैंक समक्ष माग गरेका छौं । आगामी आवको मौद्रिक नीतिमा यो व्यवस्था हुने विषयमा हामी आशावादी यसकारण छौं कि एलसीको कारोबार गर्ने व्यवस्था केही समय अघि मौद्रिक नीतिमा आएको थियो । परिस्थितिबस एकीकृत निर्देशनमा यो कुरा समावेश भएको थिएन ।

एलसी जारी गर्न पाउनुपर्ने माग पनि विकास बैंकका लागि मात्र होइन । हामीले स–साना तथा मझौला प्रकृतिका व्यवसायमा नेपाल राष्ट्रको निर्देशन बमोजिम कर्जा प्रवाह गरेका छौं । यी व्यवसायीलाई एलसीको दायिराभित्र ल्याउन सकियो भने अनौपचारिक कारोबार औपचारिक हुनेछ । अन्ततगत्व, यसको लाभ राज्यको अर्थतन्त्रलाई नै हुन्छ नि ।

हाम्रो ग्राहकलाई हामीले उनीहरुको आवश्यकता अनुसार सेवा दिन सक्यौं भने अर्थतन्त्रमा योगदान हुन्छ, व्यावसायीका प्रतिस्पर्धा बढ्छ ।

अर्कातर्फ वाणिज्य बैंकका लागि राष्ट्र बैंकले तोकेको मापदण्ड विकास बैंकले पनि पालना गरेका छन् । वित्तीय सूचक नै हेर्ने हो भने विकास बैंकका परिसूचक केही वाणिज्य बैंकका भन्दा राम्रा छन् ।

यस्तै सरकारी कारोबार पनि विकास बैंकमार्फत् गर्न पाउनुपर्छ भन्ने माग हाम्रो छ । विकास बैंक गाउँबाट सहर पसेका बैंक हुन् । गाउँको स्थानीय बुझाइ विकास बैंकसँग मात्र छ । कयौं स्थानीय तहले त विकास बैंकमार्फत् सरकारी कारोबारको व्यवस्थाको लबिङ गर्न सुझाव दिने गरेका छन् । किनकी हाम्रो उपलब्धता तथा गाउँप्रति हाम्रो बुझाइका कारण उहाँहरुलाई हामीसँग कारोबार गर्न सहज हुन्छ ।

प्रतिस्पर्धा बढ्ने, वित्तीय सूचक राम्रो भएको तथा स्थानीयलाई सहयोगी हुने भएकाले सरकारी कारोबार विकास बैंकबाट गर्नुपर्छ ।

हामी गाउँबाट सहर आयौं । सहरमा खुट्टा टेकाउने प्रयास गर्दै छौं, उत्कृष्ट बन्ने प्रयास गर्दै छौं । तर, अरु संस्था गाउँमा पुग्दा सहरको जस्तो सेवा दिन सक्ने अवस्था छैन । सञ्चालन खर्च निकै बढ्छ । हामी त गाउँबाट सुरु भएका, हाम्रो त घरै त्यहाँ हो । हामीलाई गाउँको हावापानी सबै थाहा छ । सहरका संस्था गाउँ गएपनि गाउँलाई बुझ्न असम्भव छ ।

बजारमा हामीले दिने वित्तीय सेवाको गुणस्तर, वित्तीय आँकडा तथा ग्राहकका सन्तुष्टिका आधारमा विकास बैंक राम्रो भएको फिडब्याक हामीले पाउँदै आएका पनि छौं ।

समाजमा सबै किसिमका वित्तीय सुविधा परिपूर्ति गर्ने संस्थाको आवश्यकता छ । यो हिसाबले सबैको भूमिका महत्वपूर्ण भएपनि विकास बैंक ती भूमिका निभाउन सबैभन्दा सक्षम संस्था हुन् ।

बजारमा क र घ वर्गका वित्तीय संस्थाको भविष्यबारे प्रश्न गरिन्छ । तर, यी संस्था झनै बलिया भएर उदाउनेछन् भन्दा दुइमत हुँदैन । आजभन्दा केही दशक अघि एउटै डाक्टरले शरिरका विभिन्न अंगको उपचार गर्दथे । उपचार विज्ञान पुरानो शैलीको थियो । अहिले हरेक अंगका लागि फरक डाक्टर छन् । उपचार विज्ञान परिस्कृत भएको छ ।

यस्तै बैंकिङ जगतमा हुन्छ । तर, स्पेसियालिटी बजारको विकासमा भर पर्छ । आजको दिनमा नेपालको बजार विकसित बजार हैन । हाम्रो वित्तीय क्षेत्र विकास रणनीतिमा युनिभर्सल बैंकिङ (सबै सेवा दिने)लाई पछ्याउनुपर्ने किसिमको छ ।

तर, मेरो व्यक्तिगत बुझाइ के छ भने सबै प्रकारका वित्तीय संस्थाले दिने सेवाको दायरा तोकिनुपर्छ । निश्चित सीमासम्म (मझौला तथा साना उद्योग) लगानीको जिम्मा विकास बैंकलाई दिनुपर्छ । ठूला कर्पोरेट लगानी अरु संस्था जान सक्छन् ।

(मुक्तिनाथ विकास बैंकका प्रमुख कार्यकार अधिकृत तथा डेभलपमेन्ट बैंकर्स एसोसियसनका अध्यक्ष पोखरेलसँग गरिएको कुराकानीमा आधारित)

GBIME

प्रतिक्रिया दिनुहोस्