बीबीसी । गत सोमबार बुद्धजयन्तीका अवसरमा भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी बुद्धको जन्मस्थल लुम्बिनी पुगे । उनी भारतको कुशीनगरबाट हेलिकप्टर चढेर लुम्बिनीमा निर्माण गरिएको विशेष हेलिप्याडमा अवतरण गरेका थिए ।
औपचारिक भ्रमणका क्रममा मोदीले मायादेवी मन्दिरमा पूजाअर्चना गर्नुका साथै बौद्ध संस्कृति र सम्पदाको केन्द्रको शिलान्यास समारोहमा भाग लिएका थिए ।
प्रधानमन्त्री मोदी लुम्बिनी पुग्नु केही घण्टाअघि मात्र नेपालका प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले बुद्ध जन्मस्थलभन्दा २० किलोमिटर टाढा भैरहवामा रहेको नेपालको दोस्रो अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको उद्घाटन गरेका थिए ।
सो समारोहमा प्रधानमन्त्री मोदी नआउनु र यो विमानस्थलमा अवतरण नगर्नुका कारण धेरैको ध्यान उनीतर्फ खिचिनु स्वभाविक हो ।
यस विषयमा बीबीसीले राजनीतिक विश्लेषक सिके लालसँग गरेको कुराकानीमा लालले नयाँ बिमानस्थलमा मोदीले अवतरण गरेको भए नेपालको लागि गौरवको विषय बताए । “छिमेकी देशका प्रधानमन्त्री नेपाल आउँदैछन् । तर उनी नेपालका लागि गौरवको आयोजना रहेको बिमानस्थल प्रयोग गर्दै छैनन् र सोहीदिन सो बिमानस्थलको उद्घाटन हुँदैछ,” लालले भने ।
करिब ७ करोड डलर लागतमा तयार भएको नयाँ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माण गर्न करिब ७ वर्ष नै लागेको छ । यो विमानस्थल नेपाल–भारत सीमाबाट मात्र ५ किलोमिटर टाढा छ । यस विमानस्थललाई लुम्बिनीको अन्तर्राष्ट्रिय प्रवेशद्वारको रूपमा परिकल्पना गरिएको छ ।
यस नयाँ विमानस्थलबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान सञ्चालनका लागि नेपाल सरकारले ४२ देशसँग सम्झौता पनि गरेको छ । पक्कै पनि यो नयाँ विमानस्थलको उद्घाटन नेपालका लागि ऐतिहासिक विषय हो ।
तर, यो विमानस्थल उद्घाटनको दिन भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी नेपाल आएको र अवतरण नगरेको विषयमा विभिन्न अर्थ खोजिएको छ । यो विमानस्थल चिनियाँ कम्पनीले बनाएको हुनाले पनि भारतीय प्रधानमन्त्रीले यहाँ अवतरण नगरेर नेपाललाई कूटनीतिक सन्देश दिन खोजेको हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ ।
भारतीय वायुसेनाको विशेष हेलिकोप्टर चढेर लुम्बिनी आइपुगे मोदी
भैरहवाको नयाँ विमानस्थलमा जताततै चीनियाँ संकेत देख्न सकिन्छ । १५ मेमा बीबीसीले नयाँ विमानस्थलको अवलोकन गर्दा विमानस्थल निर्माण गर्ने चिनियाँ कम्पनीको नाम विमानस्थल मर्मत सम्भार गर्ने केही सवारी साधनमा चिनियाँ र अङ्ग्रेजी भाषामा लेखिएको पाइएको थियो ।
नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका अधिकारीका अनुसार करिब ५ दशकअघि भारतको सहयोगमा भैरहवामा आन्तरिक विमानस्थल निर्माण भएको हो । त्यसैले पनि विमानस्थलमा अन्तर्राष्ट्रिय टर्मिनल निर्माणको काम चिनियाँ कम्पनीलाई सुम्पिनु भारतका लागि सुखद नभएको हुनसक्छ ।
विगत केही दिनदेखि नेपाल र भारतका सञ्चारमाध्यममा मोदी भैरहवा विमानस्थलमा अवतरण नगर्नुको कारण यो आयोजनामा चीनको संलग्नता हुनु रहेको अनुमान गरिएको छ ।
केही दिनअघि मात्र द काठमाडौं पोष्टमा नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका पूर्व प्रमुखले यो परियोजनालाई नेपालको ‘कूटनीतिक असफलता’ भनेका थिए ।
मोदी नेपाल जानुअघि भारतीय सञ्चारमाध्यमले भारतका विदेश सचिव विनय मोहन क्वात्रालाई मोदी नयाँ बिमानस्थलमा जानुको सट्टा कुशीनगरबाट हेलिकप्टरमा लुम्बिनी किन जाँदै छन् ? भन्ने प्रश्न गरेको छ ।
जवाफमा भारतका विदेश सचिवले भनेका थिए, “जहाँसम्म प्रधानमन्त्रीको भ्रमणको लजिस्टिकलसँग सम्बन्धित प्रश्नहरू छन्, म वा अरू कसैले टिप्पणी गर्नु उचित ठान्दिनँ । किनभने तिनीहरू सुरक्षा सहित धेरै प्यारामिटरहरू समावेश छन् ।”
तर नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका प्रवक्ता डीसीएल कर्ण चीनको संलग्नताको विषयमा रक्षात्मक बनेको बीबीसीले लेखेको छ । कर्णले बीबीसँग भनेका छन्, “बिमानस्थल चीनको सहयोगमा बनेको होइन । निर्माण कम्पनीमात्र चीनियाँ हो । तर, यो कुरा बुझ्न जरूरी छ कि बिमानस्थल बनाउन चिनियाँ कम्पनीमात्र सामेल थिएन । अमेरिका र थाइल्यान्डका कम्पनी पनि छन् ।“ बिमानस्थलमा एक पैसा पनि चीनको छैन । नेपाल सरकारले एशियाली विकास बैंक र आन्तरिक स्रोत जुटाएर बिमानस्थल बनाएको हो ।
उनी भन्छन्, “नयाँ विमानस्थललाई चीनसँग जोड्नुको कुनै अर्थ छैन ।”
नेपालले भैरहवाको नयाँ विमानस्थलबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान सञ्चालनका लागि हवाई क्षेत्र खुला गर्न भारतसँग आग्रह गर्दै आएको छ । तर भारतले सुरक्षाको कारण देखाउँदै अहिलेसम्म अनुमति दिएको छैन ।
विज्ञहरुलाई विश्वास गर्ने हो भने यस्तो स्थितिमा प्रधानमन्त्री मोदीको हवाई मार्गबाट भैरव विमानस्थलमा आएको भए कूटनीतिक समस्या खडा हुनसक्थ्यो ।
विश्लेषक सीके लाल भन्छन्, “भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी आफ्नै सुरक्षा सल्लाहकारको सल्लाह विरुद्ध जान नचाहेको हुनसक्छ ।”
प्रतिक्रिया दिनुहोस्